ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Μια από τις πιο γνωστές κινηματογραφικές δουλειές του Μιχάλη Κακογιάννη, είναι η ταινία «Ηλέκτρα» που γυρίστηκε το 1962, η οποία βασίστηκε στην ομώνυμη τραγωδία του Ευρυπίδη. Η «Ηλέκτρα» την ίδια χρονιά ήταν υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Κέρδισε όμως τελικά το βραβείο καλύτερης κινηματογραφικής μεταφοράς στο Φέστιβαλ των Κανών. Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι παρολίγο, και μόνο για έναν ψήφο δεν πήρε τον Χρυσό Φοίνικα. Είναι μια ταινία που έχει βραβευθεί πολλάκις, έχει κερδίσει περισσότερες από εικοσσιτέσσερις τιμητικές διακρίσεις. Η «Ηλέκτρα» αποτελεί την ταινία που μετουσίωσε την προφορική ποητική τέχνη του Ευρυπίδη σε μια άλλη μορφή τέχνης, στην τέχνη του κινηματογράφου και αυτή η μετουσίωση είναι πραγματικά συγκλονιστική κατά την γνώμη μου, επειδή μεταφέρει στον θεατή ζωντανά το παρελθόν στο παρόν ζώντας την ίδια αγωνία που ίσως θα ένιωθε ένας θεατής πριν από τόσες χιλιετίες παρακολουθωντας το έργο και όλα αυτά κάτω από το πρίσμα της σπουδαίας καλλιτεχνικής έμπνευσης του Κακογιάννη.

Τραγικό πρόσωπο είναι η Ηλέκτρα, κόρη του Αγαμέμνωνα, η οποία έχει παντρευτεί με έναν απλό χωρικό χωρίς τη δική της συγκατάθεση. Ο γάμος πραγματοποιήθηκε μετά από την επιβολή της μητέρας της Κλυταιμνήστρας και του εραστή της μητέρας της, Αιγίσθου. Αυτοί και οι δύο μαζί σκότωσαν τον πατέρα της Ηλέκτρας και σύζηγο της Κλυταιμνήστρας Αγαμέμνωνα, βασιλιά των Μυκηνών. Η  πικραμένη, αποδιωγμένη και οργισμένη Ηλέκτρα περιμένει την επιστροφή του κι εκείνου διωγμένου από το παλάτι αδελφού της Ορέστη, για την πιο σωστή ευκαιρία για εκδίκηση. Όταν ο Ορέστης έρχεται, τα δύο αδέρφια μαζί σχεδιάζουν και σκοτώνουν την μητέρα τους Κλυταιμνήστρα και τον βασιλιά Αίγισθο.

Η αρχαία τραγωδία «Ηλέκτρα» γράφτηκε από τον Ευρυπίδη σε μια κρίσιμη περίοδο, αυτή του πελοποννησιακού πολέμου. Σαν παράσταση αρχαίου δράματος έχει ανέβει από το Εθνικό Θέατρο κι όχι μόνο. Η μεταφορά της όμως στον κινηματογράφο έχει μια ιδιαίτερη δυναμική. Την δυναμική αυτή, έχουν προσδόσει τα ιδιαίτερα αυτά στοιχεία της κινηματογραφικής αφήγησης, που έχουν χρησιμοποιηθεί από τον Κακογιάννη, όπως ο χώρος δράσης, η μουσική, η ερμηνεία κλπ., ακριβώς για να επιτύχει αυτή τη συγκλονιστική μεταφορά της γνωστής τραγωδίας στον κινηματογράφο. 
Στην ταινία κυριαρχεί η μοντέρνα άποψη της ανθρώπινης εκδίκησης και κυρίως ενός ανθρώπου, που ζει με τα δικά του φαντάσματα σε μια διαχρονική αγροτική Ελλάδα.  Παρόλα αυτά η ταινία παραμένει πιστή στο πνεύμα του Ευρυπίδη. Εξάλλου και οι δύο καταδικάζουν και επικρίνουν τον κύκλο αίματος που φέρνει η εκδίκηση. Ο σκηνοθέτης της ταινίας έχει μπει βαθιά μέσα στην ψυχοσύνθεση των ηρώων του και νιάζεται για την αντιστιχία στο παρόν και στο παρελθόν, γεγονός που είναι ολοφάνερο στην ταινία, ενώ γίνεται αντιληπτό και στον θεατή, ο οποίος ταξιδεύει στον χρόνο παρακολουθώντας την «Ηλέκτρα». Καταλαβαίνουμε  έτσι, ότι ορισμένες καταστάσεις δεν αλλάζουν με το πέρασμα των αιώνων και ότι ο Νόμος και τα ανθρώπινα πάθη λειτουργούν κατά αντιστοιχία με τον ίδιο τρόπο. 
Ξεχνάμε λοιπόν πως οι ήρωες ανήκουν σε μια άλλη εποχή και ζούμε το έργο στο σήμερα, θαυμάζοντας ταυτοχρόνως όλο το μεγαλείο και τη δημιουργικότητα της αρχαίας ελληνικής σκέψης. Αυτόν τον υπέροχο συνδυασμό, τον οφείλουμε στο ταλέντο και την δημιουργική σκέψη του σπουδαίου σκηνοθέτη Μ. Κακογιάννη.

Δήμητρα Πίτσου-Διαμαντοπούλου

• MMus Μουσικής Παιδαγωγικής 
• Πτυχιούχος ΕΑΠ της σχολής Ανθρωπιστικών σπουδών, τμήματος "Ελληνικού Πολιτισμού"
• Κάτοχος των πτυχίων Πιάνου, Ωδικής, Αρμονίας, Αντίστιξης και Φυγής από σπουδές στα Ωδεία: Αχαϊκό Ωδείο Πάτρας, Κεντρικό Ωδείο Αθήνας, Δημοτικό Ωδείο Πάτρας
• Εκπαιδευτικός Μουσικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση
• Διευθύντρια Χορωδιών: Προπαιδικής χορωδίας και Νεανικής χορωδίας του οργανισμού της Πολυφωνικής χορωδίας Πάτρας
• Καθηγήτρια Ανώτερων θεωρητικών, Πιάνου, Μουσικής Προπαιδείας.